Sáng 10.11, thảo luận tại Tổ về Dự án Luật Đường bộ, ĐBQH Nguyễn Thị Phú Hà (Hòa Bình) đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ lưỡng để sửa đổi phù hợp với thực tiễn, bảo đảm tính khả thi; làm rõ các hình thức đầu tư trong quy định về đầu tư xây dựng công trình đường bộ để bảo đảm cơ sở pháp lý khi triển khai tổ chức thực hiện;…

Tại phiên làm việc buổi sáng, các ĐBQH đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024. Sau đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu; Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Bên cạnh đó, các ĐBQH cũng được nghe Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Đường bộ; Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Đường bộ và Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ; Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Thảo luận tại Tổ 15, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Thị Phú Hà, ĐBQH tỉnh Hòa Bình cho rằng nên sớm ban hành nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu để bảo đảm quyền lợi của đất nước.

Góp ý về dự án Luật Đường bộ, ĐBQH Nguyễn Thị Phú Hà cho rằng, dự thảo Luật đã bổ sung nhiều nội dung về cơ chế đặc thù. Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn giữa các điều khoản và điều luật, giữa những nội dung liên quan đến các Luật khác nhau, như: Luật Quy hoạch, Luật Xây dựng, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP),…Vì vậy, đề nghị tiếp tục rà soát quy định của pháp luật có liên quan, bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Cụ thể tại Điều 32 quy định về đầu tư xây dựng công trình đường bộ, trong dự thảo Luật đã phân định rõ các loại đường, cấp đường, kỹ thuật đường, đường cao tốc, đường quốc lộ, tỉnh lộ, đường huyện và các loại khác nhau. Tại khoản 1 Điều 32 có quy định đầu tư xây dựng công trình đường bộ được đầu tư theo phương thức đối tác công tư, các hình thức đầu tư khác. Tuy nhiên, chưa rõ các hình thức đầu tư khác được quy định theo luật nào, có bao gồm pháp luật về đầu tư không. Bởi vì, trong hệ thống đường bộ quy định tại Điều 10 và Điều 11 bao gồm cả đường chuyên dùng, đường nội bộ bên trong cơ sở sản xuất, kinh doanh, trường học, bệnh viện, công trường xây dựng… Vấn đề này cần được làm rõ để bảo đảm cơ sở pháp lý khi triển khai tổ chức thực hiện.

Tại Điều 42 về chi phí quản lý vận hành khai thác sử dụng bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ (gồm các quy định tại Điều 40, 41) cần phải làm rõ thêm chi phí vận hành cụ thể gồm chi phí và thực hiện theo nguồn tính toán trong nội dung nào. Liên quan đến khoản 3 của Điều 42 có quy định “đối với dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ, hạng mục công trình đường bộ đã hoàn thành nhưng chưa bàn giao thì chủ đầu tư có trách nhiệm quản lý, bảo trì công trình cho đến khi bàn giao cho tổ chức, cá nhân quản lý. Chi phí quản lý, bảo trì các tuyến đường này được tính trong tổng mức đầu tư của dự án”, đại biểu cho rằng điều này sẽ gây khó khăn trong quá trình thực hiện, do vậy cần xem lại các nội dung quy định tại Đđiều 42.

Liên quan đến Điều 45 về nguồn tài chính thực hiện đã có sự đổi mới, có quy định nội dung cụ thể nhưng tính khả thi khi triển khai thực hiện như thế nào. Tại khoản 2 có nêu rằng “nguồn thu được bố trí trong dự toán chi ngân sách nhà nước để đầu tư xây dựng quản lý, vận hành khai thác bảo trì đường bộ bao gồm các nguồn sau là phí sử dụng đường bộ thu qua phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; phí sử dụng đường cao tốc thu qua phương tiện lưu thông trên tuyến đường cao tốc do nhà nước đầu tư sở hữu quản lý khai thác; các nguồn thu khác liên quan đến sử dụng kết cấu hạ tầng đường bộ và các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định”. Đây là nội dung không cần thiết, vì trên thực tế tất cả các khoản thu đều nộp vào ngân sách Nhà nước. Do đó, nội dung này nên  thực hiện theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước chứ không nên quy định cụ thể như trên.

Mặt khác, ĐBQH Nguyễn Thị Phú Hà cũng đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ lưỡng để sửa đổi phù hợp với thực tiễn, bảo đảm tính khả thi; tăng cường trách nhiệm trong công tác quản lý hoạt động vận tải đường bộ và kiểm soát kỹ thuật, tải trọng phương tiện, xây dựng và bảo trì công trình đường bộ. Đối với những nội dung giao Chính phủ hoặc các bộ quy định thì cần xác định nguyên tắc trong Luật để làm căn cứ quy định và thực hiện giám sát sau khi Luật được ban hành;…

 Bùi Hiển

Chiều 8.11, thảo luận tại Tổ về dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, ĐBQH Nguyễn Thị Phú Hà (Hòa Bình) cho rằng: Cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra cần rà soát kỹ các nội dung liên quan đến kinh phí hỗ trợ; đồng thời làm rõ những nội dung không phù hợp với quy định của luật.

Theo ĐBQH Nguyễn Thị Phú Hà, việc ban hành Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp là cần thiết. Tuy nhiên, qua nghiên cứu các điều khoản của Luật có thể thấy, Luật này có liên quan, ảnh hưởng nhiều đến các Luật khác. Đặc biệt, trong lĩnh vực tài chính ngân sách, các quy định liên quan trong điều khoản thể hiện rõ cần ưu tiên cho đầu tư công nghiệp quốc phòng nhưng các nội dung đưa ra lại khác với quy định của Luật Ngân sách Nhà nước. Do đó đề nghị xem xét thực hiện theo nguyên tắc của Luật Ngân sách Nhà nước.

Tương tự đối với Luật Đấu thầu, đại biểu cho rằng, có những việc liên quan trực tiếp chỉ định thầu thì cần xem xét lại xem có phù hợp với luật hiện hành không. Nếu đưa ra phải có dẫn chứng và giải thích cho phù hợp. Mặt khác, khi giao nhiệm vụ cho doanh nghiệp cũng cần làm rõ đó là giao nhiệm vụ hay đặt hàng. Đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra cần làm rõ những nội dung không phù hợp với quy định của luật và có báo cáo cụ thể.

Liên quan đến nội dung quy hoạch tại khoản 4, điều 6 của dự thảo Luật có quy định: “Quy hoạch xây dựng và phát triển công nghiệp quốc phòng, quy hoạch xây dựng và phát triển công nghiệp an ninh là quy hoạch ngành quốc gia. Quy trình lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, điều chỉnh quy hoạch xây dựng và phát triển công nghiệp quốc phòng, quy hoạch xây dựng và phát triển công nghiệp an ninh thực hiện theo quy định tại Điều 9 Luật này; trường hợp chưa được quy định tại Điều 9 thực hiện theo quy định của pháp luật về quy hoạch”. Đại biểu cho rằng, vấn đề này cần được làm rõ việc triển khai thực hiện như thế nào.

Theo đại biểu Hà, đối với việc bảo đảm nguồn lực cho quốc phòng an ninh về nguồn vốn chuyên biệt được cấp có thẩm quyền xem xét quyết định cho các chương trình dự án đầu tư cần xem xét có cần thiết đưa nội dung này vào không? Mặt khác, cần làm rõ nội dung về việc sử dụng quỹ đổi mới công nghệ, quỹ đầu tư mạo hiểm công nghệ cao và các quỹ khác trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Đặc biệt, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra nên xem xét kĩ hơn việc rà soát lại những nội dung điều khoản liên quan đến kinh phí trong dự thảo Luật.

Hoài Thu

Bảo đảm quyền lợi cho người tham gia đấu giá

Chiều 8.11, thảo luận tại Tổ về Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản chiều 8.11, đa số các ĐBQH tỉnh Hòa Bình nhất trí với sự cần thiết phải sửa đổi Luật Đấu giá tài sản. Tuy nhiên, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình Đặng Bích Ngọc đề nghị, dự thảo Luật nên rà soát, nghiên cứu lại việc quy định các loại tài sản đấu giá để cho quá trình tổ chức thực hiện sau này thuận lợi hơn. Đồng thời, xem xét quy định thời gian, bảo đảm quyền lợi các đối tượng tham gia đấu giá và có quy định cụ thể về nghĩa vụ tài chính;…

Nghiên cứu lại việc quy định các loại tài sản đấu giá

Đóng góp ý kiến tại phiên thảo luận Tổ, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình Đặng Bích Ngọc cho rằng, sau hơn 5 năm triển khai Luật Đấu giá tài sản vẫn còn nhiều vướng mắc, bất cập liên quan đến quy trình thủ tục bán đấu giá; trách nhiệm của các đối tượng tham gia đấu giá và chất lượng của đội ngũ đấu giá viên;… Điều này đã gây khó khăn, ảnh hưởng trực tiếp đến việc tổ chức thực hiện hoạt động đấu giá trong thời gian qua. Vì vậy, việc Quốc hội tiếp tục sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản là phù hợp, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn hiện nay.

Liên quan đến phạm vi sửa đổi các dự thảo Luật, ĐBQH Đặng Bích Ngọc cho biết: Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung 25 Điều, khoản; bổ sung 1 Điều mới trên tổng số 81 Điều của Luật Đấu giá tài sản năm 2016, với 3 nhóm nội dung lớn, như: Tiêu chuẩn, điều kiện đấu giá viên, quyền, nghĩa vụ của tổ chức đấu giá tài sản; trình tự, thủ tục đấu giá tài sản và về trách nhiệm của người có tài sản đấu giá, các cơ quan, tổ chức có liên quan trong quá trình tổ chức đấu giá. Đại biểu mong muốn, Ban soạn thảo đưa ra bản tổng hợp đầy đủ các nội dung vừa để điều chỉnh, vừa là văn bản luật để giúp các đại biểu nghiên cứu dễ dàng hơn.

Theo ĐBQH Đặng Bích Ngọc, hiện nay, trong dự thảo Luật đang quy định tài sản đấu giá theo hướng liệt kê dễ dẫn đến việc trùng lặp, chồng chéo và mâu thuẫn, gây khó cho việc tổ chức thực hiện. Vì vậy, dự thảo Luật nên cân nhắc việc quy định tài sản đấu giá, tránh việc tổ chức triển khai thực hiện sẽ không đầy đủ. Bởi có những tài sản trong thời gian điều kiện kinh tế phát triển sẽ có thêm nhiều nhóm tài sản mới không được quy định trong dự thảo Luật, từ đó sẽ khó cho quá trình tổ chức triển khai thực hiện. Do đó, đề nghị dự thảo Luật rà soát, nghiên cứu lại việc quy định các loại tài sản đấu giá để cho quá trình tổ chức thực hiện sau này thuận lợi hơn.

Quy định lại thời gian đấu giá

Liên quan đến việc quy định về tiền đặt trước và xử lý tiền đặt trước tại khoản 13 Điều 1 dự thảo Luật đã sửa đổi (bổ sung Điều 39 Luật hiện hành), đại biểu Đặng Bích Ngọc cho rằng: Quy định tại khoản 13 Điều 1 dự thảo Luật về tỷ lệ tiền đặt trước tối thiểu 10% khi đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, tăng 5% so với các tài sản đấu giá thông thường sẽ giúp hạn chế tình trạng lợi dụng đấu giá để gây nhiễu loạn thị trường và trục lợi. Đặc biệt là thời gian qua có nhiều hiện tượng bỏ cọc, tạo dư luận xấu, ảnh hưởng đến thị trường bất động sản cũng như các hoạt động kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, theo đại biểu, cần nghiên cứu kỹ lưỡng việc phân chia tài sản để quy định số tiền đặt trước một cách hợp lý, khả thi. Bởi nếu quy định số tiền đặt cọc quá cao, trong trường hợp dự án có số lượng và diện tích lớn hoặc những dự án đòi hỏi kinh phí bỏ ra đặt cọc nhiều sẽ gây khó khăn cho người tham gia đấu giá. Do vậy, cần cân nhắc lựa chọn đối với những loại tài sản nào có thể đưa ra về tỷ lệ đặt cọc, để vừa thu hút được số lượng người tham gia đấu giá nhưng vẫn tạo điều kiện cho cuộc đấu giá đạt chất lượng, tránh tình trạng bỏ cọc dẫn đến ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động đấu giá.

Về quyền lợi của người đã nộp tiền đặt trước mà có sự thay đổi thông tin địa điểm của cuộc đấu giá, đại biểu Đặng Bích Ngọc cho rằng: Dự thảo Luật chưa quy định đầy đủ về việc xử lý quyền lợi của người đã nộp tiền đặt trước mà có sự thay đổi thông tin của cuộc đấu giá. Tại khoản 11 Điều 1 dự thảo Luật (sửa đổi Điều 37 Luật hiện hành) quy định “Trường hợp sau khi hết hạn nộp hồ sơ tham gia đấu giá và nộp tiền đặt trước theo Quy chế cuộc đấu giá mà thay đổi địa điểm tổ chức cuộc đấu giá thì tổ chức hành nghề đấu giá tài sản thỏa thuận thống nhất với người có tài sản bằng văn bản và thông báo cho tất cả người đủ điều kiện tham gia đấu giá về việc thay đổi địa điểm tổ chức cuộc đấu giá trước ngày mở cuộc đấu giá 1 ngày làm việc”. Đại biểu đề nghị, cần xem xét và quy định lại thời gian này.

“Việc quy định thời gian 1 ngày sẽ gây khó khăn, bất lợi cho người tham gia đấu giá. Bởi có nhiều trường hợp đối tượng tham gia đấu giá ở những nơi xa, do vậy nếu chỉ thông báo trước 1 ngày sẽ rất khó thực hiện. Dẫn đến việc có nhiều đối tượng lợi dụng quy định này để thực hiện các nội dung đấu giá, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia đấu giá. Đồng thời, Ban soạn thảo cần cân nhắc, quy định theo hướng nếu thay đổi địa điểm cần được sự đồng ý của tất cả những người đã tham gia đặt cọc. Bên cạnh đó, cân nhắc xem xét quy định thời gian từ 5 - 7 ngày để bảo đảm quyền lợi các đối tượng tham gia đấu giá” - Đại biểu Đặng Bích Ngọc chia sẻ.

Quy định về nghĩa vụ tài chính trong trường hợp trúng đấu giá

Ngoài ra, ĐBQH Đặng Bích Ngọc cũng đề nghị, đối với quyền và nghĩa vụ của người trúng đấu giá, dự thảo Luật nên quy định cụ thể về nghĩa vụ tài chính trong trường hợp người trúng đấu giá (nên có quy định về khoảng thời gian về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính). Ngoài ra chế tài xử lý nên phân ra đối với các loại giao dịch tài sản có giá trị nhỏ và lớn. Cụ thể, nếu tài sản có giá trị nhỏ, không ảnh hưởng sẽ có chế tài xử lý hành chính nhưng đối với tài sản lớn ảnh hưởng nhiều đến việc phát triển kinh tế - xã hội, thu ngân sách nhà nước thì nên xem xét, quy định việc xử lý hình sự. Tránh việc quá nhiều đối tượng khi không có chế tài xử lý sẽ tham gia đấu giá để làm nhũng loạn thị trường, ảnh hưởng đến người tham gia đấu giá, dẫn đến việc tổ chức thực hiện gặp khó khăn.

Cũng theo đại biểu Ngọc, hiện nay, trong trường hợp đấu giá không thành thì mỗi loại tài sản có cách xử lý khác nhau. Đối với tài sản thi hành án, theo khoản 5 Điều 104 Luật Thi hành án dân sự quy định mỗi lần đấu giá sau sẽ được giảm giá không quá 10% giá khởi điểm của lần đấu giá trước đó. Trong khi đó, các loại tài sản khác không được áp dụng cơ chế này mà phải đấu giá lại với giá khởi điểm giữ nguyên. Điều này dẫn đến việc xử lý tài sản kéo dài, không hiệu quả.

Cụ thể, tại điểm c khoản 16 Điều 1 dự thảo Luật bổ sung quy định “Chịu trách nhiệm về việc xác định giá khởi điểm, mức giảm giá của tài sản đấu giá theo quy định pháp luật áp dụng đối với loại tài sản đấu giá đó”. Như vậy, dự thảo Luật quy định theo hướng việc giảm giá do người có tài sản quyết định. Theo đại biểu, cơ quan soạn thảo nên nghiên cứu tổng kết kinh nghiệm của việc xử lý tài sản thi hành án để nếu phù hợp thì quy định cụ thể trong quá trình sửa đổi Luật lần này.

BÙI HIỂN

Thảo luận tại tổ chiều nay 9.11 về dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), Phó Trưởng Đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình Đặng Bích Ngọc nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (2014). Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng cần quy định rõ trách nhiệm của Tòa án trong việc thu thập chứng cứ đối với các đối tượng yếu thế; bảo đảm tổ chức hiệu quả TAND sơ thẩm chuyên biệt. Đồng thời, nghiên cứu, quy định tạo công bằng trong hoạt động hệ thống của các tòa án, giúp nâng cao chất lượng hiệu quả ngành tòa án.

Bảo đảm tổ chức hiệu quả TAND sơ thẩm chuyên biệt

Theo ĐBQH Đặng Bích Ngọc, qua 8 năm thi hành Luật Tổ chức TAND, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật cũng đã cho thấy những vướng mắc, bất cập và chưa hợp lý. Do vậy, cần xây dựng hành lang pháp lý phù hợp và bố trí các điều kiện bảo đảm để các Tòa án hoàn thành nhiệm vụ, góp phần đẩy mạnh cải cách tư pháp, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Trên cơ sở tổng kết kết quả triển khai thực hiện Luật cũ, dự án Luật lần này đã đưa ra nhiều vấn đề được bổ sung, những vấn đề qua thực tiễn còn vướng mắc. Bên cạnh đó, đại biểu cũng đánh giá cao sự chuẩn bị của Chính phủ và Ủy ban Tư pháp của Quốc hội. Sau khi nghiên cứu Tờ trình của TAND tối cao và hồ sơ dự án Luật, đại biểu Đặng Bích Ngọc cho rằng: để đáp ứng nhu cầu phát triển hiện nay với sự gia tăng của phát triển kinh tế - xã hội đòi hỏi thẩm phán phải có chuyên môn cao, có kinh nghiệm và kiến thức, thường xuyên được đào tạo thu thập chứng cứ, xét xử các vụ án, bảo đảm đúng người, đúng tội. Do vậy, việc Chính phủ đưa ra quy định thành lập TAND sơ thẩm chuyên biệt trong dự thảo Luật là cần thiết.

Tuy nhiên, theo đại biểu Đặng Bích Ngọc, trong thực tế không phải khu vực nào cũng có vụ việc này xảy ra. Do vậy việc thành lập mới các TAND sơ thẩm chuyên biệt trong dự thảo chưa quy định rõ việc thành lập ở các địa phương và khu vực nào, mà chỉ quy định có thành lập và thẩm quyền thành lập do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định, quy định về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của TAND cấp cao, trên cơ sở đề xuất của TAND cấp cao. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, rà soát từ thực tiễn, cân nhắc xem nên thành lập ở khu vực, cụm nào và thành lập mấy tòa án chuyên biệt trên cả nước để tập trung giải quyết những vụ án khó, mang tính chất chuyên ngành, đòi hỏi kỹ thuật cũng như chuyên môn cao của thẩm phán.

Đồng thời, dự thảo Luật cũng nên quy định việc thành lập các TAND sơ thẩm chuyên biệt sẽ được tổ chức theo cơ cấu, phạm vi cụ thể, bảo đảm cho việc tổ chức triển khi thực hiện hiệu quả sau này. Đặc biệt phải có đánh giá kỹ lưỡng để khi thành lập các TAND sơ thẩm chuyên biệt sẽ giải quyết được những khó khăn hiện nay mà các tỉnh chưa đáp ứng được, cũng như tránh lãng phí nguồn lực thực hiện.

Là cầu nối giúp việc xét xử khách quan, công tâm

Cũng theo đại biểu Ngọc, dự thảo Luật lần này đã sửa đổi theo hướng quy định rõ “Tòa án không có nghĩa vụ thu thập chứng cứ trong quá trình giải quyết tất cả vụ việc mà chỉ hỗ trợ đương sự là người yếu thế trong xã hội để thu thập chứng cứ trong các vụ việc dân sự, hành chính theo quy định của pháp luật”. Mặc dù những quy định trên là phù hợp, nhưng để phân quyền và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan trong quy trình tố tụng thì nên quy định rõ Tòa án chỉ có trách nhiệm thu thập chứng cứ hỗ trợ trong trường hợp có tình huống là các đối tượng yếu thế không thể tự thu thập chứng cứ và bảo về quyền lợi. Đây sẽ là cầu nối giúp việc xét xử khách quan, công tâm, đúng người, đúng tội.

Liên quan đến việc đổi tên TAND cấp tỉnh, cấp huyện theo thẩm quyền xét xử, đại biểu Đặng Bích Ngọc cho rằng: tại điểm c, d khoản 1 Điều 4 dự thảo Luật quy định tổ chức của TAND gồm TAND phúc thẩm, TAND sơ thẩm và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của TAND phúc thẩm, sơ thẩm tại điều khoản chuyển tiếp (điểm b khoản 1 Điều 153). Theo đại biểu, trước những thách thức đặt ra trong công tác cải cách tư pháp thì việc nghiên cứu, xây dựng cơ chế đổi mới hoạt động của TAND cấp tỉnh, cấp huyện là hết sức cần thiết. Bởi lẽ trong báo cáo tổng kết thi hành Luật chỉ rõ, hiện nay Tòa án cấp huyện là nơi giải quyết, xét xử theo thủ tục sơ thẩm trên 90% vụ việc phải giải quyết của Tòa án nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp để xét xử có chất lượng là yêu cầu bức thiết. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần làm rõ việc thay đổi tên gọi của các TAND cấp tỉnh, cấp huyện có thúc đẩy được quá trình độc lập khi xét xử hay không. Bởi, thực tế, chúng ta đang thực hiện ở cấp huyện là xét xử sơ thẩm và ở cấp tỉnh đang có cả những vụ việc xét xử sơ thẩm. Do vậy việc đổi tên như vậy cần đánh giá kỹ lưỡng.

“Hiện nay cả nước có 710 TAND cấp huyện, việc thay đổi sẽ gây ra những tác động, xáo trộn trực tiếp đến hệ thống pháp luật liên quan trong lĩnh vực tư pháp, đồng thời gây lãng phí tốn kém ngân sách nhà nước khi phải thay đổi biển tên, con dấu, trụ sở và nhiều vấn đề khác liên quan đến TAND. Đề nghị Ban soạn thảo làm rõ việc có tác động khi quyết định việc đổi tên hay không, bảo đảm tránh lãng phí, đổi mới nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động công tác xét xử”, đại biểu Ngọc đề nghị.

Quy định rõ về số lượng Thẩm phán

Dẫn chứng thêm, ĐBQH Đặng Bích Ngọc cho biết: Báo cáo tổng kết thi hành Luật cũng như qua khảo sát tình hình thực tế tại địa phương cho thấy những bất cập trong việc quy định 4 ngạch Thẩm phán như hiện nay (Thẩm phán TAND tối cao, Thẩm phán Cao cấp, Trung cấp, Sơ cấp). Trong đó, TAND cấp tỉnh có Thẩm phán cao cấp, Thẩm phán trung cấp và Thẩm phán sơ cấp nhưng không quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Thẩm phán sơ cấp công tác tại Tòa án này nên thực tế các Tòa án cấp tỉnh cũng không được bố trí Thẩm phán sơ cấp, công chức Tòa án cấp tỉnh muốn được bổ nhiệm Thẩm phán thì buộc phải về các Tòa án cấp huyện công tác.

Vì vậy, đại biểu nhất trí với việc dự thảo đã sửa đổi, quy định chỉ có 2 ngạch Thẩm phán và tương ứng với 2 bậc đối với Thẩm phán TAND tối cao, 9 bậc đối với Thẩm phán để giải quyết những bất cập hiện nay về ngạch, bậc và tạo điều kiện thuận lợi trong bố trí, sắp xếp, điều động Thẩm phán. Tuy nhiên, tại điểm b khoản 4 Điều 92 quy định “Thời gian giữ bậc Thẩm phán do UBTVQH quy định theo đề nghị của Chánh án TAND tối cao” và khoản 5 Điều này quy định “Số lượng Thẩm phán, bậc Thẩm phán tại mỗi cấp Tòa án do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quy định”. Đại biểu đề nghị bổ sung quy định rõ về số lượng Thẩm phán (cụ thể theo bậc Thẩm phán) trong tổ chức bộ máy của các TAND. Đồng thời, nghiên cứu quy định hợp lý về thời gian giữ bậc, để tạo công tác cho các Thẩm phán, tránh tình trạng nhiều trường hợp Thẩm phán đến khi đủ tuổi nghỉ hưu nhưng vẫn chưa được nâng bậc lương cuối cùng.

“Qua khảo sát thực tế tại Tòa án liên quan đến dự thảo Luật hiện nay việc bổ nhiệm còn khó khăn nên mong rằng, trên tinh thần đã có nhiều quy định bổ sung của dự thảo Luật lần này và từ những vướng mắc ở cơ sở sẽ có rà soát và tính toán kỹ lưỡng”, đại biểu Ngọc chia sẻ.

Mặt khác, liên quan đến việc xây dựng Tòa án điện tử, trong dự án Luật đã quy định tại Điều 149 là bổ sung những điều mới về xây dựng tòa án điện tử. Dẫn chứng từ thực tế, đại biểu Đặng Bích Ngọc cho rằng: trong bối cảnh tình hình dịch bệnh Covid-19 chúng ta đã thí điểm xét xử theo hình thức trực tuyến. Nội dung này đã được thông qua tại các hội nghị và phiên thảo luận ở hội trường cũng có nhiều ý kiến liên quan đến việc quan tâm đầu tư vật chất, cơ sở hạ tầng giúp việc áp dụng thực hiện công nghệ thông tin trong việc xét xử. Đại biểu mong rằng, trong dự án Luật này sẽ đưa ra được cơ chế để tạo thuận lợi cho các tỉnh có điều kiện thực hiện. Mặt khác, trong dự án Luật cần xem xét đánh giá, có quy định tạo công bằng trong hoạt động hệ thống của các tòa án các tỉnh trên cả nước để giúp nâng cao chất lượng hiệu quả ngành tòa án sẽ tốt hơn.

Bùi Hiển