Với vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân; quyết định các vấn đề quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của huyện. Trong thời gian vừa qua, Thường trực HĐND huyện Tam Nông đã luôn quan tâm đổi mới, phát huy vai trò của người đại biểu tại kỳ họp và trước các vấn đề của địa phương, từ đó thực sự nâng cao chất lượng, hiệu quả của các kỳ họp HĐND cấp huyện.

Theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, HĐND các cấp họp thường lệ mỗi năm hai kỳ. Ngoài kỳ họp thường lệ, HĐND tổ chức các kỳ họp chuyên đề hoặc họp để giải quyết công việc phát sinh đột xuất theo yêu cầu công việc. Việc nâng cao chất lượng kỳ họp nói chung của HĐND cấp huyện có ý nghĩa hết sức quan trọng góp phần nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND huyện. Từ thực tiễn hoạt động, Thường trực HĐND huyện Tam Nông nêu lên một số kinh nghiệm và giải pháp để nâng cao chất lượng tổ chức kỳ họp của HĐND cấp huyện như sau:

Thứ nhất, phải đặc biệt quan tâm đến công tác chuẩn bị tổ chức kỳ họp. Thường trực HĐND huyện tổ chức hội nghị với đại diện lãnh đạo UBND, UBMTTQ, lãnh đạo các Ban, các Tổ trưởng Tổ đại biểu của HĐND huyện, VKSND, TAND, Chi cục Thi hành án dân sự và một số cơ quan, ban, ngành liên quan thống nhất nội dung, chương trình, thời gian tiến hành kỳ họp; phân công các cơ quan chuẩn bị báo cáo, tờ trình, đề án, dự thảo nghị quyết và các tài liệu khác liên quan. Các tài liệu kỳ họp được gửi đến đại biểu HĐND huyện trước ít nhất 5 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp. Đối với các đại biểu HĐND huyện đã được trang bị thiết bị điện tử như máy tính, máy tính bảng, toàn bộ tài liệu kỳ họp được chuyển đến đại biểu thông qua hệ thống phần mềm quản lý văn bản điều hành, đảm bảo hiệu quả tối đa việc khai thác và lưu trữ văn bản của đại biểu HĐND huyện. Dự kiến về nội dung, thời gian, địa điểm tổ chức kỳ họp được thông báo rộng rãi trên hệ thống truyền thanh cấp huyện, cấp xã 3 tuần trước ngày khai mạc kỳ họp.

Thứ hai, cần phải đổi mới nội dung và cách thức tiếp xúc cử tri trước, trong và sau mỗi kỳ họp, mở rộng các hình thức tiếp xúc cử tri phù hợp trước tình hình dịch bệnh, theo hướng vừa thiết thực, vừa hiệu quả. Đại biểu HĐND là người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương, trong quá trình tiếp xúc cử tri phải đối thoại với Nhân dân những nội dung thuộc trách nhiệm của mình, giải trình hoặc thông tin rõ đến cử tri đối với những vấn đề, nội dung mà cử tri nêu và các quy định của pháp luật liên quan; các nội dung khác, tổng hợp kịp thời gửi Thường trực HĐND huyện. Những nội dung xác đáng hoặc bức xúc được nhiều cử tri và dư luận quan tâm, đại biểu HĐND cần chú ý nghiên cứu để lựa chọn đưa vào nội dung giải trình, chất vấn tại kỳ họp. Việc tổng hợp các ý kiến kiến nghị của cử tri báo cáo với Thường trực HĐND huyện cũng cần phải lựa chọn thấu đáo, tránh những kiến nghị không mang tính đại diện, nhất là các kiến nghị đã được các cơ quan chức năng giải quyết được đa số Nhân dân, cử tri đồng tình.

Thứ ba, việc điều hành của Chủ tọa kỳ họp rất quan trọng. Chủ tọa kỳ họp cần phải linh hoạt, khoa học, thực sự là “Nhạc trưởng” để “truyền lửa” vào kỳ họp, làm cho kỳ họp thực sự sinh động; tiếp sức cho đại biểu làm tròn chức năng nhiệm vụ của người đại biểu nhân dân; khéo léo, uyển chuyển trong quá trình điều hành để dẫn dắt kỳ họp theo đúng nội dung đã chuẩn bị. Trong đó lưu ý đến việc hướng nghị trường tập trung vào trọng tâm của vấn đề, quyết định những chủ trương, định hướng, phù hợp với điều kiện thực tế khách quan; xử lý các tình huống xảy ra một cách khéo léo, khoa học, khích lệ, động viên tinh thần trách nhiệm của đại biểu trên diễn đàn; những “xung đột” trong thảo luận cũng như chất vấn có chiều hướng gay gắt, Chủ tọa phải kịp thời định hướng quan điểm cho sự việc diễn ra theo chiều hướng tích cực; truyền tải những nội dung quan trọng đã được chuẩn bị trước vào diễn biến của kỳ họp để phát huy trí tuệ tập thể của đại biểu vào việc quyết định những vấn đề quan trọng. Đặc biệt, dẫn dắt tư duy của các đại biểu vào những vấn đề mới có tính đột phá của địa phương. Trong quá trình điều hành kỳ họp, Thường trực HĐND huyện cần chủ động lựa chọn những vấn đề cần sự tham gia thảo luận của đại biểu, gợi ý nội dung thảo luận sát với tình hình thực tế, sát với tâm tư nguyện vọng chính đáng của cử tri trên địa bàn, gợi ý thẳng vào những vấn đề “nóng” đang được dư luận, quần chúng nhân dân quan tâm.

Thứ tư, cần quan tâm đến nội dung chất vấn và giải trình tại kỳ họp, đây là nội dung khá quan trọng tại kỳ họp được đông dảo cử tri quan tâm. Nội dung chất vấn có tính thời sự, phản ánh được tâm tư nguyện vọng của cử tri và Nhân dân. Quá trình chất vấn diễn ra dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm. Người trả lời chất vấn phải đi thẳng vào vấn đề được hỏi, tránh “vòng vo”, phải nhận rõ trách nhiệm và đưa ra các giải pháp khắc phục. Kết quả thực hiện cam kết chất vấn được tổng hợp, báo cáo HĐND huyện tại kỳ họp tiếp theo. Phiên giải trình và chất vấn được truyền thanh trực tiếp trên hệ thống truyền thanh đáp ứng nhu cầu thông tin của đông đảo cử tri và Nhân dân trong huyện. Chủ tọa kỳ họp điều hành phiên giải trình, chất vấn phải “điều nhiệt” một cách khoa học, hợp lý, nắm sâu sát các vấn đề, nêu cụ thể các nội dung giải trình, chất vấn để thủ trưởng các cơ quan chuyên môn và các cơ quan chức năng có liên quan trả lời đúng trọng tâm và nguyện vọng của cử tri. Chủ tọa kỳ họp kết luận về phiên chất vấn, làm cơ sở theo dõi, giám sát việc thực hiện của người trả lời chất vấn. Trường hợp cần thiết, HĐND huyện ra nghị quyết về phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn. Trong thời gian giữa hai kỳ họp, Thường trực HĐND huyện cần tổ chức chất vấn tại các phiên họp Thường trực HĐND huyện. Đây là giải pháp quan trọng góp phần nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và vai trò giám sát của HĐND huyện.

Thứ năm, Thường trực HĐND cần quan tâm đôn đốc, yêu cầu UBND thực hiện nghiêm chương trình xây dựng nghị quyết; chủ động trong soạn thảo. Đồng thời, trực tiếp tham gia ngay từ khâu soạn thảo nghị quyết như: Tham gia các hội nghị khảo sát, tham vấn, tham gia góp ý kiến về nội dung dự thảo nghị quyết. Các Ban chủ động khảo sát, nắm rõ tình hình, thu thập thông tin để phục vụ cho công tác thẩm tra các báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp HĐND huyện theo sự phân công của Thường trực HĐND huyện. Trưởng các Ban của HĐND kịp thời nắm bắt thông tin qua các hội nghị của Ban Thường vụ Huyện ủy khi thảo luận về các nội dung trình tại kỳ họp HĐND để định hướng trong các hoạt động thẩm tra, giúp các Ban tiếp cận thông tin sớm và chủ động xây dựng kế hoạch thẩm tra. Sau thẩm tra có báo cáo kết quả thẩm tra trình kỳ họp của HĐND huyện. Báo cáo thẩm tra thể hiện rõ quan điểm, chính kiến, bảo đảm tính phản biện, cung cấp được nhiều thông tin giúp cho đại biểu HĐND phân tích, đánh giá, xem xét, quyết định tại kỳ họp đối với các báo cáo, chương trình, đề án. Với các đại biểu HĐND, cần tập trung trí tuệ để thảo luận, đóng góp ý kiến xây dựng nội dung nghị quyết của HĐND. Các ý kiến đó cần thảo luận sâu vào những vấn đề trọng tâm của nghị quyết và những vấn đề thực tiễn đang đặt ra, được Nhân dân quan tâm. Đặc biệt, phải đầu tư thời gian, tâm huyết, trí tuệ để nghiên cứu các nghị quyết về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Nghị quyết khi ban hành cần cụ thể hóa đúng đắn các chủ trương của cấp ủy về quy hoạch, kế hoạch và mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương từng năm và cả nhiệm kỳ đúng quy định của pháp luật.

          Sau mỗi kỳ họp, căn cứ vào kết luận của Chủ tọa kỳ họp, Thường trực HĐND huyện có văn bản gửi UBND huyện và các phòng, ban, ngành liên quan để triển khai thực hiện các nội dung, nghị quyết tại kỳ họp. Đồng thời, tổ chức họp liên tịch với UBND, Ban thường trực Ủy ban MTTQVN huyện và các cơ quan, đơn vị có liên quan đánh giá rút kinh nghiệm, đánh giá kết quả kỳ họp, nêu rõ những việc làm được, những thiếu sót hạn chế để chỉ đạo, điều hành các kỳ họp tiếp theo, từ đó giúp cho mỗi kỳ họp HĐND huyện thực sự trở thành “điểm nhấn” mạnh mẽ trong lòng mỗi đại biểu và cử tri trên địa bàn, góp phần tích cực vào việc phát triển kinh tế - xã hội của huyện, khẳng định vị thế của HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

Vương Đức Thủy

TUV, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Tam Nông